Quyển sách được xuất bản vào năm 2020 là sự kết hợp của 2 ấn phẩm riêng biệt là "Sát Thát" và "Ông cha ta đánh giặc thế nào" được Hoàng Đạo Thúy, một nhà văn, nhà biên khảo đồng thời là nhà quân sự, viết vào năm 1958 và 1959 với đối tượng độc giả chính là bộ đội đang chiến đấu trong cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước. Hai tác phẩm tập trung vào phân tích nghệ thuật quân sự và tinh thần của nhân dân ta trong các cuộc kháng chiến trong lịch sử và đặc biệt là ba lần kháng chiến chống Mông - Nguyên.
1. Tại sao những ấn phẩm ra đời từ thập niên 50 này vẫn còn vẹn nguyên giá trị?
Ai hiểu lịch sử thì sẽ nắm bắt được tương lai, đó là quan điểm không bao giờ lỗi thời. "Sát Thát và Ông cha ta đánh giặc thế nào" sẽ cung cấp cho người đọc cái nhìn tổng quan và cơ bản về nghệ thuật quân sự trong thời kì phong kiến của nước ta, cụ thể là nghệ thuật đánh giặc. Phần "Sát Thát" đặc biệt đi sâu vào 3 lần kháng chiến chống Mông - Nguyên xâm lược của quân dân nhà Trần. Việc Hoàng Đạo Thúy cung cấp đầy đủ hoàn cảnh cuộc chiến, hoàn cảnh xã hội đất nước đã giúp người đọc hình dung rõ ràng về việc đánh giặc không phải đợi giặc đến mới đánh mà còn là sự chuẩn bị kỹ lưỡng về lực lượng và lòng dân.
Hoàng Đạo Thúy đã phân tích tóm gọn và súc tích về quyển sách quân sự tiêu biểu của Hưng Đạo Vương là "Binh thư yếu lược". Sự phân tích ngắn gọn này giúp đối tượng độc giả của tác phẩm lúc ra mắt là những bộ đội xuất thân từ nông dân, ít học vẫn có thể hiểu sâu mà vận dụng ngay trong thực tiễn. Chính điểm súc tích đó cũng là một điểm đáng chú ý đối với đối tượng độc giả hiện đại, những người chắc chắn không qua trường lớp quân sự để hiểu quá sâu văn bản gốc nhưng vẫn muốn tìm hiểu một cách đầy đủ về nghệ thuật quân sự thời xưa.
Nhìn chung, tuy đã ra đời từ rất lâu, cách hành văn cũng không thể gọi là hợp với lối đọc hiện nay, nhưng giá trị của quyển sách này vẫn còn nguyên và đặc biệt rất dễ đọc đối với mọi đối tượng, miễn có hứng thú về quân sự và lịch sử.
2. Ai nên đọc quyển sách này?
Như đã viết ở trên, đây là một quyển sách rất dễ đọc và dễ hiểu. Vốn dĩ, Hoàng Đạo Thúy đã viết thật súc tích, dễ hiểu cho quân sĩ đọc mà làm theo. Vì vậy, không có cớ gì để cho rằng quyển sách này khó hiểu và khó đọc. Trẻ em cũng đọc được, thanh thiếu niên đọc càng tốt, người lớn đọc để hiểu thêm cũng không dư thừa gì. Tóm lại, ai ai cũng đọc được và thẩm thấu được. Tuy nhiên, lối viết súc tích cũng tạo nên một số nhược điểm nhất định cho quyển sách này.
3. Không phù hợp cho ai tìm kiếm những kiến giải sâu sắc và chi tiết
Đây là một cuốn sách về nghệ thuật quân sự, nhưng phải nhắc lại rằng, Hoàng Đạo Thúy không viết quyển này để các chuyên gia đọc mà để quân sĩ đọc. Do đó ta không thể mong chờ quyển sách sẽ cung cấp chi tiết các kiến giải về lịch sử và quân sự thời xưa. Tất cả mọi thứ đều ở mức cơ bản, đặc biệt ở phần "Ông cha ta đánh giặc thế nào" còn giống như một bản tóm tắt quá trình chống xâm lược của cha ông ta, chỉ đơn thuần là liệt kê và đâu đó là một số kiến giải đơn giản.
Kết luận
Hoàng Đạo Thúy là một nhà nghiên cứu nổi tiếng, và quan trọng hơn, ông còn là một nhà quân sự đã từng xông pha trên chiến trường. Vì thế mà ông có một góc nhìn của những người trong cuộc chiến về cách vận dụng các nghệ thuật quân sự của cha ông ta. Đọc quyển sách này để có thêm kiến thức về một góc nhìn chân thực cũng rất đáng đó chứ!
Người viết: Minh Phát
